زبان های برنامه نویسی تحت وب و کاربرد آن‌ها

وقتی که وارد حوزه وب و برنامه‌نویسی تحت وب بشوید، زبان های برنامه نویسی تحت وب و تنوعی که دارند در ابتدای راه می‌تواند کمی شما را به دردسر انداخته و گمراه کند، و این موضوع باعث شده است خیلی از علاقه‌مندانی که وارد این حوزه می‌شوند، با یک موضوع سخت و پیچیده مواجه شوند که آنها را از مقوله طراحی سایت و برنامه‌های تحت وب دور کند.

با این مقاله در سایت افضلی وردپرس، قصد داریم این زبان های برنامه نویسی تحت وب را به‌صورت کاملاً ساخت‌یافته بررسی کنیم تا دقیقاً بدانیم وقتی می‌خواهیم وارد این حوزه شویم، با چه تنوعی از زبان‌ها مواجه خواهیم بود.

ساختار زبان های برنامه نویسی تحت وب

در صورتی که با برنامه‌نویسی آشنا باشید، می‌دانید که زبان های برنامه ‌نویسی چه ساختاری دارند و به چه صورت کار می‌کنند اما در صورتی که هنوز تجربه کارکردن با این زبان‌ها را نداشته‌اید و ایده‌ای در مورد چگونگی کارکرد این زبان‌ها ندارید، باید بگوییم که به طور کلی تمامی زبان‌های برنامه‌نویسی، مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها هستند که ما با استفاده از آنها و با روش‌هایی خاص که به آنها الگوریتم گفته می‌شود، می‌توانیم به سیستم بفهمانیم باید چه کاری برای ما انجام دهد.

در ساده‌ترین حالت، زبان های برنامه نویسی صرفاً می‌توانستند یک عملیات خاص مانند عملیات‌های ریاضی و یا ذخیره و نمایش داده‌ها را برای ما انجام دهند. بعد از گذشت مدتی که این زبان‌ها تکمیل‌تر شدند، قابلیت‌های مختلف جدیدی مانند قابلیت‌های تعاملی، استفاده از آرایه‌ها، ساختمان‌های مختلف داده مانند صف‌ها و پشته‌ها و همین‌طور مفاهیم شی‌ءگرایی به آنها اضافه شدند که توضیح آنها از حوصله این مقاله خارج است.

اما در مورد زبان های برنامه نویسی تحت وب باید گفت که این شاخه از زبان‌ها مدت زیادی است که از زبان های برنامه نویسی محاسباتی فاصله گرفته‌اند و می‌توانیم بگوییم ساختار آنها به نحوی تغییر کرده‌اند که بتوانند برنامه‌های تعاملی که با کاربران ارتباط برقرار می‌کنند را به‌صورت کامل طراحی و پیاده‌سازی کنند.

البته برای تکمیل یک پروژه، عموماً نیاز دارید که از چند زبان برنامه‌نویسی استفاده کنید و به‌ندرت می‌توانید سایت یا برنامه تحت وبی را مشاهده کنید که با یک زبان برنامه‌نویسی ساخته شده باشد. اگر بخواهیم یک دسته‌بندی برای زبان های برنامه نویسی تحت وب پیشنهاد کنیم، مهم‌ترین دسته‌بندی‌ای که می‌توان ارائه کرد، زبان‌های فرانت‌اند (Front end) و بک‌اند (Back end) یا زبان های برنامه نویسی سمت کاربر و سمت سرور هستند. برای درک این تقسیم‌بندی نیاز است که کمی در مورد ساختار برنامه‌های تحت وب صحبت کنیم.

یاداوری: جالب است بدانید یکی از موفق‌ترین و بهترین افزونه های ایمیل مارکتینگ جهان افزونه قدرتمند Hubspot است. اگر بخواهیم فقط یک افزونه ایمیل مارکتینگ برای وردپرس معرفی کنیم، بی‌شک انتخاب ما این افزونه رایگان ایمیل مارکتینگ است.

ساختار برنامه‌های تحت وب

وقتی شما با یک سایت و یا یک برنامه آنلاین مانند یک بازی یا یک اپلیکیشن که اطلاعاتی زنده را به ما نمایش می‌دهد کار می‌کنید، در واقع یک برنامه دوقسمتی را مشاهده می‌کنید که به‌صورت فعال در حال سرویس‌دهی به شما است. اولین قسمت از برنامه که برای شما و در سیستم شما نمایش داده شده است، همان برنامه نصب شده روی موبایل شما و یا صفحه وبی است که در مرورگر خود می‌بینید که اصطلاحاً آن را نسخه کلاینت (در برنامه‌هایی که روی سیستم نصب می‌شوند) و یا سمت کاربر می‌گویند.

شما تمام کاری که برنامه انجام می‌دهد را از طریق همین بخش مشاهده می‌کنید، اما باید گفت که در واقع این بخش صرفاً یک نمایش ساده از اتفاقات بزرگی است که در پس‌زمینه رخ می‌دهد و این سمت سرور است که کار اصلی را برای شما انجام می‌دهد.

تمامی برنامه‌های تحت اینترنت و یا سایت‌ها بخشی اصلی کار را در سرور انجام می‌دهند که در واقع قلب برنامه‌ای است که از آن استفاده می‌کنید و تمامی اطلاعات مربوط به کاربران، محتوایی که سایت و یا اپلیکیشن ارائه می‌کند، اطلاعات پردازشی و هر کار اصلی‌ای که این برنامه‌ها انجام می‌دهند، روی آن پیاده‌سازی شده است.

پس در نظر داشته باشید در صورتی که قصد دارید با استفاده از زبان های برنامه نویسی تحت وب، یک سایت و یا برنامه آنلاین بسازید، لازم است برنامه را به این صورت طراحی کنید. اینجاست که زبان های برنامه نویسی تحت وب، سمت سرور و سمت کاربر معنی پیدا می‌کند. در ادامه در مورد هرکدام از این دسته‌ها به‌صورت کامل صحبت خواهیم کرد.

زبان های برنامه نویسی تحت وب سمت سرور (بک‌اند)

در صورتی که قصد ساخت یک برنامه قدرتمند و درست‌وحسابی را داشته باشید، انتخاب زبان های سمت سرور و بک‌اند می‌تواند کلید این کار به شمار بیاید و باید بدانید که به سراغ چه گزینه‌ای بروید تا برنامه‌ای با استخوان‌بندی صحیح و یک اسکلت اصولی و محکم داشته باشید. در این رابطه باید گفت زبان‌های زیادی وجود دارند که می‌توانند کاری که باید در سمت سرور انجام شود را برای شما انجام دهند، اما باید در نظر داشته باشید که کاربرد این نوع از زبان‌ها می‌توانند متفاوت باشند و بازدهی‌های مختلفی را در موارد کاربرد متعدد دارند.

در صورتی که بخواهیم معروف‌ترینِ این زبان‌ها را معرفی کنیم و بگوییم که هرکدام از آنها چه کاربردی دارند، به این فهرست می‌رسیم:

زبان PHP

این زبان را می‌توان به عنوان یکی از متداول‌ترین زبان‌های مورداستفاده در وب‌سایت‌ها معرفی کرد که می‌تواند کاربردی حرفه‌ای و کامل را در اختیار شما قرار دهد. بهترین استفاده از این زبان برنامه نویسی برای سایت های اینترنتی است و به‌کارگیری آن روی برنامه‌های موبایل و موارد دیگر خیلی متداول نیست.

برای آموزش PHP برای وردپرس باید چه کار کرد؟

برای یادگرفتن هر زبان برنامه‌نویسی باید تحت نظر یک مربی آموزش ببینید و آموخته‌ها را مدام به کار بگیرید. بهترین کار این است که استاد مسلط و باتجربه‌ای پیدا کنید و از دوره‌های آموزشی او استفاده کنید. بعد از اینکه به‌اندازه کافی مهارت و تجربه پیدا کردید، می‌توانید مشکلاتی که در مسیر برنامه‌نویسی برایتان پیش می‌آید را خودتان با جستجو در منابع، به دست آورید.

زبان ASP

این زبان که زبان برنامه‌نویسی تحت وب ارائه شده توسط مایکروسافت است یک زبان کامپایلری (Compiler) قوی و حرفه‌ای است که در مواردی که نیاز باشد برای یک برنامه در سمت سرور، پردازش‌های مختلفی مانند محاسبات ریاضی اتفاق بیفتد، از گزینه‌های ایده‌آل خواهد بود. همین‌طور باید گفت که سایت‌ها و برنامه‌های نوشته شده در بستر ASP از نظر سرعت از PHP یک سر و گردن بالاتر هستند.

JS یا همان Java Script

در مورد زبان محبوب و معروف JS یا همان جاوا اسکریپت باید گفت که یکی از معدود زبان‌هایی است که هم می‌توانید با استفاده از آن بک‌اند سایت را به‌خوبی راه‌اندازی کنید و هم فرانت‌اند و سمت کاربر را بسازید. محیط برنامه‌نویسی‌ای که این زبان با استفاده از آن می‌تواند بک‌اند یک برنامه و یا سایت را پیاده‌سازی کند، نود جی اس (Node JS) نام دارد و کاربرد اصلی آن برای مواردی است که تعداد درخواست‌های ارسالی به سرور بالا بوده و سایت به‌نوعی داده‌محور است که نیاز به ورود و خروج اطلاعات در تعداد بالا دارد.

زبان Ruby

زبان روبی زبان دیگری است که نسبت به سایر زبان‌هایی که معرفی کردیم، کمتر مورداستفاده قرار می‌گیرد، اما می‌توان موارد زیادی را برای کاربردهای این زبان معرفی کرد که سایت‌های بسیار بزرگ و حرفه‌ای را با آن پیاده‌سازی کرده‌اند. در صورتی که شما در سرور خود نیاز به قابلیت‌های پیچیده برنامه‌نویسی و همین‌طور اجرای کدهای مختلف داشته باشید، زبان روبی گزینه خوبی برای زبان های برنامه نویسی تحت وب خواهد بود.

زبان های برنامه نویسی تحت وب سمت کاربر (فرانت‌اند)

تا اینجای کار در مورد زبان های برنامه نویسی تحت وب که در پس‌زمینه کار می‌کنند و ممکن است در زمان کارکردن با یک سایت و برنامه‌اینترنتی اصلاً متوجه آنها نشوید صحبت کردیم؛ اکنون نوبت به این رسیده است که ببینیم آنچه که کاربران ما آن را می‌بینند، با استفاده از چه زبانی طراحی شده است. همچنین باید ببینمی اگر می‌خواهید صفحات سایت خود و یا ظاهر اپلیکیشن خود را طراحی کنید و بسازید، باید از چه زبان‌هایی استفاده کنید و به دنبال یادگیری چه زبانی باشید.

در مورد زبان های طراحی فرانت اند باید گفت این زبان‌ها نیز تنوع نسبتاً بالایی دارند اما سه مورد از مهم‌ترینِ آنها که تقریباً می‌توانید در هر سایتی آنها را پیدا کنید به این صورت هستند:

زبان نشانه‌گذاری HTML

اولین نکته در مورد این زبان های برنامه نویسی تحت وب که یکی از جدایی ناپذیرترین عناصر وب است این است که در خیلی از طبقه‌بندی‌ها، این زبان به عنوان یک زبان برنامه‌نویسی جای نمی‌گیرد! پس اگر در جایی شنیده‌اید که Html یک زبان نیست و اکنون آن را در رأس مهم‌ترین زبان های برنامه نویسی فرانت‌اند می‌بینید، جای تعجب نیست.

در واقع، در مورد این زبان باید گفت که HTML یک زبان نشانه‌گذاری ابرمتن است که می‌تواند صرفاً نوع نمایش داده‌ها را تعیین کرده و ازآنجاکه قابلیت انجام برنامه‌ریزی و محاسبه را ندارد، در زمره زبان های برنامه نویسی جای نمی‌گیرد. اما با توجه به کاربرد بالای این زبان نشانه‌گذاری، لازم است در کنار زبان‌های دیگر حتماً به آن هم اشاره کنیم.

زبان CSS

زبان دیگری که این زبان هم مانند HTML صرفاً یک زبان نمایشی به شمار می‌رود، زبان CSS است که از عناصر جدایی ناپذیر در وب به شمار می‌رود. در مورد این زبان باید گفت تمامی وب‌سایت‌های خوش رنگ و لعابی که امروزه در اینترنت حضور دارند، این ساختار جذاب خود را مدیون این زبان هستند و در واقع این زبان است که تعیین کننده استایل اصلی سایت شما است.

JS یا جاوا اسکریپت

در بخش قبلی با این زبان گسترده آشنا شدیم و دیدیم که این زبان می‌تواند کارهای مهمی را به عنوان یکی از زبان های برنامه نویسی تحت وب بک‌اند برای ما انجام دهد. باید گفت که اولین استفاده از زبان جاوا اسکریپت برای متحرک سازی عناصر نمایشی سایت در فرانت‌اند بود و یکی از بزرگ‌ترین زبان‌هایی است که با آن ظاهر یک سایت را طراحی می‌کنند.

برای این منظور کتابخانه‌های زیاد و فریم‌ورک‌های مختلفی ارائه شده است که ظاهر سایت را با کمک این زبان طراحی می‌کنند که از و معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به JQuery، React، و همین‌طور Vue JS اشاره کرد.

اکنون ما در مورد زبان های برنامه نویسی تحت وب، می‌دانیم که چه دسته‌بندی‌هایی وجود دارد و هرکدام از آنها مربوط به چه کاری‌اند، اما برای اینکه یک پروژه خاص را بسازیم، چطور باید زبان های برنامه نویسی را انتخاب کنیم و چه زبان‌هایی را یاد بگیریم. اینجاست که فریم‌ورک‌ها وارد میدان می‌شوند و ترکیب درستی از این زبان‌ها را برای ما ایجاد می‌کنند.

فریم‌ورک‌های زبان های برنامه نویسی تحت وب

فریم‌ورک‌ها (Framework) یکی از اصلی‌ترین عناصر در برنامه‌نویسی تحت وب هستند و در صورتی که به دنبال آموزش زبان های برنامه نویسی وب هستید، بهترین کار این است که به سراغ یادگیری این زبان‌ها، تحت یک فریم‌ورک بروید. واژه فریم‌ورک به معنای چهارچوب است که در واقع قالبی را برای ساخت فرانت‌اند، بک‌اند و یا خود یک سایت در اختیار شما قرار داده و نقطه شروع، نقطه پایان و مسیری را که باید برای ساخت برنامه تحت وب بروید را به شما نشان می‌دهد. انواع مختلفی از فریم‌ورک‌ها وجود دارند که به این صورت دسته‌بندی می‌شوند:

• فریم‌ورک‌های فرانت‌اند: صرفاً امکانات و زبان های برنامه نویسی تحت وب را برای ساخت ظاهر برنامه و سایت در اختیار برنامه‌نویس قرار می‌دهند.
• فریم‌ورک‌های بک‌اند: امکانات و زبان های برنامه نویسی تحت وب را برای ساخت سمت بک‌اند برای برنامه‌نویسان آماده می‌کنند.
• فریم‌ورک‌های فول‌استک: از صفر تا صد یک پروژه را می‌توانید با استفاده از آنها پیاده‌سازی کنید و هم فرانت و هم بک‌اند را در اختیار شما قرار می‌دهند.

نتیجه‌گیری

در این مقاله با هم، زبان های برنامه نویسی تحت وب را بررسی کردیم و دیدیم که در صورتی که بخواهیم یک برنامه تحت وب را بسازیم، باید به سراغ چه زبان‌هایی رفته و از چه تکنولوژی‌هایی استفاده کنیم، به طور کلی باید گفت زبان‌های زیادی وجود دارند که امکانات لازم را در دو دسته کلی فرانت‌اند که ظاهر سایت ما است و بک‌اند که آنچه که در پس این ظاهر این سایت اتفاق می‌افتد را طراحی می‌کنند تقسیم می‌شوند، فریم ورک ها نیز ابزارهایی هستند که استفاده از این زبان‌ها را برای ما ساده‌تر کرده و می‌تواند به کار ساخت برنامه با این زبان‌ها نظم بدهد.

شاید برایتان این سوال پیش آمده باشد که بهترین زبان برنامه نویسی وب کدام است؟ اگر یک پاسخ ساده برای این سوال وجود داشت، این همه زبان در دنیای وب وجود نداشت. جاوا اسکریپت یک زبان فوق‌العاده برای توسعه فرانت‌اند است، اما همچنان باید HTML و CSS را بدانید تا بدرخشید و اگر می‌خواهید در قسمت بک‌اند کدنویسی کنید، به چیزی مانند پایتون نیاز دارید.

دانش برنامه‌نویسیِ خود را به عنوان یک جعبه ابزار در نظر بگیرید، هر زبانی که یاد می‌گیرید ابزاری در آن جعبه است. موفق بودن توسعه‌دهنده به معنای تسلط بر چندین زبان و دانستن اینکه در یک موقعیت خاص از کدام زبان استفاده کنید، می‌باشد. تجربیات خود را با ما و سایر کاربران در قسمت نظرات به اشتراک بگذارید.